TAR352

Fen Edebiyat Fakültesi \ Tarih

3

6

Seçmeli

Türkçe

Bu dersin önkoşulu bulunmamaktadır.

Tarih bölümü; tüm bölümler

Osmanlı kimliği ve Osmanlı toplumsal yapısının temel katmanları olarak köylü, şehirli ve konar-göçerler; Osmanlı köylüsünün üretim, yerleşim ve devlet ilişkileri; Osmanlı köylüsüne bir tehdit olarak Celali isyanları; Toprak mülkiyeti meselesi ve çiftlikleşme; Şehir ve şehirli nüfusun temel yapısı; Mahalle düzeni; Esnaf ve sanatkarlar ve loncalar; Şehir üretiminin vergilendirilmesi; Ayanlar dönemi ve toplumsal düzende değişim; Konar göçerlerin genel özellikleri; Rumeli'de konar-göçerler; Aşiretlerin iskanı meselesi; Araştırma makalesi için literatüre taraması ve araştırma teknikleri.

Özbaran, Salih. Bir Osmanlı Kimliği: 14-17. yüzyıllarda Rum/Rumi Aidiyet ve İmgeleri. İstanbul: Kitap yayınevi, 2004.
Ergenç, Özer. Osmanlı Tarihi Yazıları: Şehir, Devlet, Toplum. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2012.
Arslan, İsmail. Osmanlı Dünyasında Köyler ve Köylüler: 19. yüzyıl Balıkesir örneği. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2014.
Ortaylı, İlber. Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Timaş yayınevi, 2016.
Kasaba, Reşat. Bir Konargöçer İmparatorluk. İstanbul: Kitap yayınevi, 2012.
Emecen, Feridun. Osmanlı Klasik Çağında Hanedan, Devlet ve Toplum. İstanbul: Timaş yayınevi, 2011.
Faroqhi, Suraiya. Osmanlı'da Kentler ve Kentliler. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.

Ders, Osmanlı sosyal ve ekonomik yapısını, toplumsal yapıyı oluşturan temel öğeler üzerinden değerlendirmeyi amaçlar. Bu çerçevede öğrencilerin, Osmanlı toplum yapısının ana kategorileri olan köylü, şehirli ve konar-göçerlerin Osmanlı düzeni içindeki yerini, üretim ve vergilendirme usülleri ile birlikte devletle olan ilişkileri bağlamında öğrenmelerini hedefler. Ders kapsamına giren konular dahilinde hazırlanacak bir araştırma ödeviyle, öğrencilerin tarih araştırması hakkında uygulamalı şekilde bilgi sahibi olması da dersin temel amaçları arasındadır.

1. Osmanlı toplum yapısının ana hatlarını öğrenmek
2. Osmanlı köylüsünü sosyal ve ekonomik boyutlarıyla değerlendirebilmek
3. Osmanlı şehirli nüfusunu oluşturan gruplar hakkında bilgi sahibi olmak
4. Osmanlı konar-göçerlerinin temel özellikleri ile Rumeli'deki konar-göçerlerin farkları hakkında bilgi sahibi olmak
5. Hazırlanan araştırma makalesi yoluyla bir tarih araştırmasının nasıl yapılması gerektiğini öğrenmek

1. Hafta: Dersin tanıtımı, hedef ve beklentilerin açıklanması; Osmanlı toplum yapısına genel bir bakış
2. Hafta: Araştırma makalesi konularının dağıtımı; Araştırma makalesine dönük araştırma teknikleri
3. Hafta: Osmanlı kimliği nedir? Osmanlılar ve tarihçiler Osmanlı toplumunu nasıl görürler? Osmanlı toplum yapısının kategorik değerlendirmesi: Askeri-reaya ayrımı; Osmanlı toplum yapısının katmanları olarak köylü, şehirli ve konar-göçerler.
4. Hafta: Osmanlı köylüsü: Üretim, sosyal hayat ve yerleşim ilişkileri ile köylü-devlet arasındaki ilişki; Feodalite ve Osmanlı timar sistemi bakımından kırsal hayatın nitelikleri; Makale sunumları
5. Hafta: Kırsal yaşantıda kriz dönemi olarak Celali isyanları; Osmanlı'da toprak mülkiyeti ve ticari tarım düzeni olarak büyük çiftliklerin ortaya çıkışı; Makale sunumları
6. Hafta: Şehirli nüfusun genel yapısı ve şehir yaşantısının genel özellikleri; Mahalle ve şehir kültürü; Makale sunumları
7. Hafta: Esnaf ve sanatkarlar, loncalar halinde organizasyonları, üretim ve vergilendirme süreçleri; Makale sunumları
8. Hafta: Araştırma makalelerinin ilk taslak geri bildirimlerinin verilmesi
9. Hafta: Toplumsal yapıda yeni bir evre olarak ayanlar dönemi; Makale sunumları
10. Hafta: Osmanlı'da konar-göçerler, yaşam biçimleri ve genel özellikleri; Rumeli konar-göçerlerinin yarı-askeri organizasyonları; Makale sunumları
11. Hafta: 17. ve 18. yüzyıllarda aşiretlerin iskanı meselesi; Makale sunumları
12. Hafta: Genel değerlendirme ve makale sunumları

• Derse Katılım % 5
• Ödev % 15
• Sunum % 10
• Ara Sınav % 30
• Final % 40