HUK360

Hukuk Fakültesi \ Hukuk

2

3

Seçmeli

Türkçe

Bu dersin önkoşulu bulunmamaktadır.

Hukuk Lisans Programı

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru 2010 yılında gerçekleştirilen Anayasa değişikliği ile hukuk sistemimize girmiş ve 2012 yılı Eylül ayından itibaren işletilmeye başlanmış yeni bir hak arama yoludur. Yeni ve kendine özgü süreçleri olan bir başvuru yolu olduğu için, her geçen yıl gelişerek ve Anayasa Mahkemesi içtihatları ile şekillenerek diğer hukuk ve yargılama alanları üzerindeki etkisini de arttırmaktadır. Ders öğrencilere AYM'ye bireysel başvuru yolunu lisans seviyesinde tanıtmayı hedeflemektedir.

Ece Göztepe, Anayasa Şikayeti, Ankara Üniversitesi Yayını, 1998.
Ece Göztepe, “Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Hakkının (Anayasa Şikâyeti) 6216 Sayılı Kanun Kapsamında Değerlendirilmesi”, TBB Dergisi, Sayı: 95, 2011, ss. 13-40.
Tolga Şirin, Türkiye’de Anayasa Şikayeti, XII Levha Yayınları, 2013.
Tolga Şirin, Bireysel Başvuru Usul Hukuku, Avrupa Konseyi Yayını, 2018.
Fazıl Sağlam, “Anayasa Mahkemesi’nin Ürettiği Yapay Bir Kavram: Ortak Koruma Alanı”, Metin Günday Armağanı, Atılım Üniversitesi Yayınları, 2. Cilt, ss. 1101-1164, 2020.
Fazıl Sağlam, “Anayasa Şikayeti – Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar”, Demokratik Anayasa içinde, Ece Göztepe ve Aykut Çelebi (ed.), Metis Yayınları, 2012, ss. 418-466
Fazıl Sağlam - Korkut Kanadoğlu, Anayasa Yargısı Ders Notları, On İki Levha, 2024.
Anayasa Mahkemesi Kararı Veritabanı, www.anayasa.gov.tr

Ders kapsamında esas olarak AYM’ye bireysel başvuru yolunun teorisi ve usul hukuku incelenecek, maddi hukuku esas olarak usul hukukuyla olan bağlantısı ölçüsünde ve bunun dışında da genel hatları itibariyle ele alınacaktır. Teorik kısımda bireysel başvurunun genel olarak anayasa yargısındaki yeri, bireysel başvurunun bir dava olarak niteliği ve AYM’nin kullandığı bazı akıl yürütme yöntemleri tartışılacaktır. Bireysel başvuru usul hukukunda öğrencilerin genel olarak bireysel başvuru hakkının AYM kararlarıyla nasıl şekillendiğini öğrenmesi amaçlanmaktadır. Maddi hukukla olan bağlantıda ayrıca AYM’nin akıl yürütmesine öncelik verilecek ve öğrencilere farklı somut olayların nitelendirilmesi ve çözümlenmesinde yetkinlik kazanması amaçlanacaktır.

1. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvurunun temel düzenlenişine ve hukuksal niteliğine hakimdir.
2. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolunda kabul edilebilirlik kriterlerine hakimdir.
3. Usulü bir hak olarak Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkının kullanım süreçlerine hakimdir.
4. Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru kararlarında da sıklıkla atıf yapılan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına hakimdir.
5. Bazı somut hak ve özgürlüklerin uygulamada geçerli norm alanları ile ilgili somut bilgiye sahiptir.
6. Temel hak ve özgürlükler konusunda teorik bilgilerini Anayasa Mahkemesi pratiğiyle karşılaştırır.
7. Anayasa Mahkemesi'nin temel hak ve özgürlüklerin yorumunda kullandığı yöntemlere hakimdir.
8. Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru yolunda verdiği kararların icrasına hakimdir.

1. Hafta: Bir temel hak ve özgürlük koruma mekanizması olarak Anayasa Mahkeme’sine Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti), Kavramsal Çerçeve ve dava teorisi çerçevesinde bireysel başvuru, Karşılaştırmalı Hukukta Bireysel Başvuru
2. Hafta: Anayasa ve 6216 sayılı Kanun kapsamında Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurunun düzenlenişi
3. Hafta: Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca temel Hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalar ile yasalar arasındaki ilişki ve bunun bireysel başvuru pratiğine etkileri
4. Hafta: Bireysel başvuru usulü (Şekil Şartları).
5. Hafta: Bireysel başvuru usulü (Maddi Şartlar).
6. Hafta: Kabul Edilebilirlik kriterleri (Süre, kişi ve yer bakımından, zaman bakımından, konu bakımından yetki, başvuru yollarının tüketilmiş olması, açıkça dayanaktan yoksun olmamak vb.).
7. Hafta: Kabul Edilebilirlik kriterleri (Süre, kişi ve yer bakımından, zaman bakımından, konu bakımından yetki, başvuru yollarının tüketilmiş olması, açıkça dayanaktan yoksun olmamak vb.).
8. Hafta: AYM’nin bireysel başvuru yolunda verdiği kararların incelenmesi: Adil yargılanma hakkı, yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, masumiyet karinesi, özel yaşamın gizliliği, ifade ve basın özgürlüğü vb.)
9. Hafta: AYM’nin bireysel başvuru yolunda verdiği kararların incelenmesi: Adil yargılanma hakkı, yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, masumiyet karinesi, özel yaşamın gizliliği, ifade ve basın özgürlüğü vb.)
10. Hafta: AYM’nin bireysel başvuru yolunda verdiği kararların incelenmesi: Adil yargılanma hakkı, yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, masumiyet karinesi, özel yaşamın gizliliği, ifade ve basın özgürlüğü vb.)
11. Hafta: AYM’nin bireysel başvuru yolunda verdiği kararların incelenmesi: Adil yargılanma hakkı, yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, masumiyet karinesi, özel yaşamın gizliliği, ifade ve basın özgürlüğü vb.)
12. Hafta: İhlal kararlarının sonuçları ve kararların icrası ve buna ilişkin sorunlar.

• Ara Sınav %30
• Final % 70