HUK380

Hukuk Fakültesi \ Hukuk

3

4

Seçmeli

Türkçe

Bu dersin önkoşulu bulunmamaktadır.

Hukuk Lisans Programı

İslam Hukuku, İslam dininden kaynaklanan hukuk kurallarının incelendiği, yorumlandığı ve uygulanma esaslarının açıklandığı bir hukuk dalıdır. Hukuk tarihi ile ilişkili olan bu dersin kapsamında İslam dininde aile, mülkiyet, miras, sözleşme ve borç ilişkileri ile yaptırımlar yer almaktadır. Ayrıca tarihsel olarak İslam dininin hukuk sistemlerine etkileri de dersin kapsamındaki konulardandır. Bu kapsamda özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde İslam hukukunun yoğun etkisi altında hazırlanan ve kodifikasyon hareketlerinin en önemlilerinden biri olan Mecellei Ahkamı Adliye ve Hukuk-i Aile Kararnamesi ders kapsamında incelem konusu yapılmaktadır.

Hatemi, Hüseyin: İslam Hukuku Dersleri, Sümer Kitabevi, 2012.
Ülker, İbrahim: İslam Hukukunda İnsan Hakları, Adaler Yayınevi, 2021.
Akman, Ahmet, İslam Borçlar Hukuku, Yetkin 2023.
Candan, Abdurrahman: İslam Hukuku I, Gazi Kitapevi, 2020.
Aslan, Mehmet Selim: İslam Hukuku II, Gazi Kitapevi, 2020.

İslam hukuku ve buna bağlı olarak İslam hukuk sistemi bugün itibariyle dünya üzerindeki en yaygın 3 hukuk sisteminden birinin temellerini teşkil etmektedir. Bu ders kapsamında İslam hukukunun kaynakları kavramları ve genel kaideleri konsunda kazanum sağlanması amaçlanmaktadır. Bunun yanında İslam hukukunun diğer hukuk disiplinleri içindeki yeri ve onlarla ilişkisi konusunda bilgi vermek ve İslam hukukunun hukuk bilimine ve mevcut hukuk sitemlerine katkıları konusunda bir farkındalık kazandırmak amaçlanmaktadır.

1. İslam hukukunun kaynakları, temel kavramları, genel kaideleri hakkında kazanım sahibi olur.
2. İslam hukuku bakışıyla hukukun değer ve ilkelerini karşılaştırır; diğer hukuk disiplinleri arasındaki ilişkiyi kavrar, benzerlik ve farklılıkları ayırt eder.
3. İslam hukukuna has normların diğer hukuki normlardan farklı özelliklerini ayırt eder ve bu normları somut olaya uygulama becerisine sahip olur.
4. İslam hukukuna ilişkin kuralların ortaya çıktığı tarihsel ve sosyolojik koşulları tanır.
5. İslam hukuku kurallarının tefsiri (yorumlanması), kural olmayan hallerde kıyas ve icma gibi İslam hukuku metodolojisini uygulama becerisine sahiptir.

1. Hafta: İslam hukukunun tanımı, temel kavramları, amaçları ve genel özellikleri anlatılır.
2. Hafta: İslam hukukuna dair detaylı kavram yoklaması yapılır ve özellikle fıkıh, nass, ictihad, meshep gibi kavramlar incelenir.
3. Hafta: İslam hukukunun temel İslam bilimleri arasında yer alan Tefsir, Hadis, Kelam gibi disiplinlerle münasebetleri ele alınır.
4. Hafta: İslam hukuku ve metodolojisine dair genel malumat paylaşımı yapılır. Ayrıca İslam hukukunun diğer hukuk bilimleri ile benzerlik ve farklılıkları örnekler verilmek suretiyle açıklanır.
5. Hafta: İslam hukukunun hukuk bilimine katkıları, getirdiği yenilikler, kendisinden önceki hukuk ve ahlak sistemi, cahiliye döneminin temel yaklaşımlarına karşı aldığı pozisyon ele alınır. 
6. Hafta: İslam hukukunun kaynakları; kitap, sünnet, icma gibi deliller; kıyas, istihsan gibi yöntemler ayrıntılı olarak işlenir.
7. Hafta: İslam hukukunda hüküm teorisi, teklifi ve Vaz'i hükümler sunulur. Özellikle Vaz'i hükümler olarak şart, sebep, mani kavramları; Teklifi hükümler içinde yer alan farz- vacip ayrımı, helal, haram, mendub, mubah, mustehab gibi kavramlar işlenir.
8. Hafta: Yükümlülük ve buna bağlı olarak hukuki ehliyet kavramlarına girilir, buna bağlı olarak vucüb ve eda ehliyeti kavramları incelenir. Ayrıca ehliyet arzaları konusu detaylı olarak incelenir.
9. Hafta: Mezheb, ictihad, tedvin kavramlarına, ihtilaf olgusuna değinilir. İslam hukuk tarihinin evreleri ve mezhep yapılanması izah edilir. İslam hukuku etrafında ortaya çıkmış belli başlı mezheplerin kurucuları, temel özellikleri ve yayıldığı coğrafyalar sunulur.
10. Hafta: İslam hukukunun son evresi olan kanunlaştırma dönemine temas edilir. Bu dönemde ortaya çıkan Mecelle-i Ahkamı Adliye hakkında bilgiler verilir.
11. Hafta: İslam hukukunun genel kaideleri ve Mecelle'nin giriş kısmından örnek maddeler sunulur.
12. Hafta: İslam hukukunun son evresi olan kanunlaştırma dönemine devam edilir ve bu dönemde ortaya çıkan Hukuk-ı Aile Kararnamesi hakkında inceleme yapılır.

• Ara Sınav %40
• Final % 60